Counter Thesis 1 (PPDR) - Ika-7 Bahagi (Kahulihan)

Ito ang IKA-7 at huling BAHAGI sa isinagawang pagsasalin ng dokumentong PPDR.

Isa ito sa tatlong dokumento ng Counter Thesis (CT1) na inilabas noong 1994. Ang CT1 ay binubuo ng (a) PSR: A Semi-feudal Alibi for Protracted War, (b) PPDR: Class Line vs. Mass Line at (c) PPW: A New-Type Revolution of the Wrong Type) habang nakasulat na sa Tagalog ang Counter-Thesis 2 (Reorg at Reoryentasyon). Ang CT1 ay nakasulat sa Ingles, at dahil walang mahanap na bersyong Tagalog (marahil ay talagang wala nito), at dahil na rin sa hiling ng maraming manggagawa’t maralita na magkaroon ng Tagalog version nito, pinroyekto namin ang pagsasalin nito sa sariling wika upang higit itong maunawaan ng ating mga kababayang manggagawa’t maralita. Susunod na poproyektuhin ang pagsasalin ng counter thesis sa PSR at PPW. – greg

Paunawa: Ang naka-regular font ay nasa wikang Ingles, at ang pagkakasalin sa Tagalog ay naka-bold italics.

Now, which is more feudal -- Lenin's Russia or Sison's Philippines?

Ngayon, alin ang mas pyudal - Ang Rusya ni Lenin o ang Pilipinas ni Sison?

According to Lenin: "Capitalist development in Russia has made such strides during the last half-century that the preservation of serfdom in agriculture has become absolutely impossible, and its abolition has assumed the forms of a violent crisis, of a nationwide revolution. But the abolition of serfdom in a bourgeois country is possible in two ways."

Ayon kay Lenin: "Ang pag-unlad ng kapitalismo sa Rusya ay humakbang pasulong noong huling kalahating-siglo na ang pananatili ng kaalipinan sa agrikultura ay ganap nang naging imposible, at ang pagpawi nito ay nasa anyo na ng marahas na krisis, isang pambansang rebolusyon. Ngunit ang pagpawi sa kaalipinan sa isang burgis na bansa ay magaganap sa dalawang pamamaraan."

What are these "two ways" which Lenin is so emphatic about in his agrarian writings? The development of commodity production and capitalism will certainly and inevitably put an end to the survivals of serfdom. In this respect, Lenin asserted that "Russia has only one path before her, that of bourgeois development." But there may be two forms of this bourgeois development.

Anong ang "dalawang pamamaraang" ito na sadyang inilinaw ni Lenin hinggil sa kanyang mga sulating agraryo? Ang pag-unlad ng produksyon ng mga kalakal at kapitalismo ay tiyak at di-maiiwasang tatapos sa pananatili ng kaalipinan. Sa ganitong repeto, iginiit ni Lenin na "isa lang ang landas ng Rusya, at ito'y ang burgis na pag-unlad." Ngunit marahil ay may dalawang anyo itong burgis na pag-unlad.

According to Lenin: "The survivals of serfdom may fall either as a result of the transformation of landlord economy or as a result of the abolition of the landlord latifundia, i.e., either by reform or revolution. Bourgeois development may proceed by having big landlord economies at the head, which will gradually become more and more bourgeois and gradually substitute bourgeois for feudal methods of exploitation. It may also proceed by having small peasant economies at the head, which in a revolutionary way, will remove the 'excrescence' of the feudal latifundia from the social organism and then freely develop them along the path of capitalist economy."

Ayon kay Lenin: "Ang pagkabuhay ng kaalipinan ay maaring maganap alin man sa dalawa - bilang resulat ng transpormasyon ng ekonomya ng panginoong maylupa o bilang resulta ng pagkapawi ng malalawak na lupain (latipundya) ng panginoong maylupa, hal., maaaring sa pamamagitan ng reporma o rebolusyon. Ang burgis na pag-unlad ay maaring lumarga na ang nasa ulunan ay ekonomya ng malalaking panginoong maylupa, na dahan-dahang magiging burgis, at marahang pinapalitan ng burgis ang pyudal na pamamaraan ng pagsasamantala. Maaari din itong tumungo sa pagkakaroon ng maliit na ekonomyang magsasaka sa ulunan nito, kung saan sa pamamarang rebolusyonaryo, ay magtatanggal sa 'tumubong abnormalidad' ng pyudal na latipundya mula sa panlipunang oirganismo at saka malayang paunlarin ito tungo sa landas ng kapitalistang ekonomya."

These two paths of objectively possible bourgeois development Lenin calls the "Prussian path" and the "American path", respectively. In the first case, "feudal landlord economy slowly evolves into bourgeois, Junker landlord economy, which condemns the peasants to decades of most harrowing expropriation and bondage, while at the same time a small minority of "big peasants" arises. In the second case, "there is no landlord economy, or else it is broken up by revolution, which confiscates and splits up the feudal estates. In that case the peasant predominates, becomes the sole agent of agriculture, and evolves into a capitalist farmer."

Ang dalawang landas na ito ng talagang posibleng burgis na pag-unlad ang tinatawag ni Lenin na "landas ng Prusyano" at "landas ng Amerikano", ayon sa pagkakasunod. Sa unang kaso, ang pyudal na ekonomya ng panginoong maylupa ay marahang lumitaw bilang burgis, ekonomyang Junker ng panginoong maylupa, na bumabatikos sa mga magsasaka ng ilang dekada ng napakasakit na pagkamkam at pagkaalipin, habang kasabay noon ay isang minorya ng "malalaking magsasaka" ang bumangon. Sa ikalawang kaso, "walang ekonomya ng mga panginoong maylupa, kung hindi ito'y babasagin ng rebolusyon, na kumumpiska at naghati sa mga estadong pyudal. Sa ganoong kaso, nagwagi ang mga magsasaka, at naging natatanging ahente ng agrikultura, at lumitaw upang maging kapitalistang magsasaka."

Lenin emphasized: "In the first case the main content of the evolution is transformation of feudal bondage into servitude and capitalist exploitation on the land of the feudal landlords -- Junkers. In the second case the main background is transformation of the patriarchal peasant into a bourgeois farmer." These "two paths" of bourgeois development in agriculture are two types of bourgeois agrarian evolution. Lenin calls the first as "bourgeois evolution of the landlord type" and the second as "bourgeois evolution of the peasant type" -- a "peasant agrarian revolution".

Binigyang-diin ni Lenin: "Sa unang kaso ang pangunahing nilalaman ng ebolusyon ay transpormasyon ng pyudal na pagkaalipin sa pagkabusabos at kapitalistang pagsasamantala sa lupa ng mga pyudal na panginoong maylupa - mga Junker. Sa ikalawang kaso ang pangunahing sanligan ay transpormasyon ng patriyarkal na magsasaka tungo sa burgis na magbubukid." Ang "dalawang landas" na ito ng burgis na pag-unlad ng agrikulrura ang dalawang tipo ng burgis na ebolusyong agraryo. Tinawag ni Lenin ang una bilang "burgis na ebolusyon ng tipong panginoong maylupa" at an ikalawa'y "burgis na ebolusyon ng tipong magsasaka" - isang "rebolusyong agraryo ng magsasaka."

What is the significance of this distinction? This is of cardinal importance for arriving at correct views on our revolution and for advancing a correct proletarian agrarian program. According to Lenin: "Only by clearly understanding the difference between these two types and the bourgeois character of both, can we correctly explain the agrarian question in the Russian revolution and grasp the class significance of the various agrarian programs put forward by the different parties. The pivot of the struggle, we repeat, is the feudal latifundia. The capitalist evolution of these is beyond dispute, but it is possible in two forms: either they will be abolished, eliminated in a revolutionary manner by peasant farmers, or they will be gradually transformed into Junker estates..."

Anong ang kahagalagan ng mga pagkakaibang ito? Ito'y pinakamahalaga sa pagtungo sa tumpak na pananaw sa ating rebolusyon at sa pagsulong ng tamang proletaryong programa sa agraryo. Ayon kay Lenin: "Sa pamamagitan lang ng malinaw na pagkaunawa sa kaibahan ng dalawang tiping ito at ang burgis na katangian ng dalawa, saka natin maipaliliwanag ng tama ang usaping agraryo sa rebolusyong Ruso at magagap ang makauring kahalagahan ng iba't ibang programang agraryong inilatag ng iba't ibang partido. Ang "pinakaubod" ng pakikibakang ito, inuulit namin, ay ang pyudal na latipundya o malalawak na lupain. Ang ebolusyong kapitalista ng mga ito ay di na pagtatalunan, ngunit posible ito sa dalawang anyo: ito'y maaaring tanggalin, pawiin sa pamamagitan ng rebolusyonaryong pagkilos ng mga magsasaka, o sila'y dahan-dahang matatransporma sa estadong Junker..."

With regards to tactics, how did Lenin view the first type, the "bourgeois evolution of the landlord type?

Hinggil sa taktika, paano tinitingnan ni Lenin ang unang tipo, ang "burgis na ebolusyon ng tipong panginoong maylupa?

Lenin took as an example the Stolypin program, which was supported by the Right landlords and the Octobrists and was avowedly a landlord's program. According to Lenin: "...can it be said that it is reactionary in the economic sense, i.e., that it precludes, or seeks to preclude, the development of capitalism, to prevent a bourgeois agrarian revolution? Not at all. On the contrary, the famous agrarian legislation introduced by Stolypin under Article 87 is permeated through and through with the purely bourgeois spirit. There can be no doubt that it follows the line of capitalist evolution, facilitates and pushes forward that evolution, hastens the expropriation of the peasantry, the break-up of the village commune, and the creation of a peasant bourgeoisie. Without a doubt, that legislation is progressive in the scientific-economic sense."

Kinuha ni Lenin bilang halimbawa ang programang Stolypin, na sinusuportahan ng Makakanang panginoong maylupa at ng mga Oktubrista at tinatanggap na programa ng panginoong maylupa. Ayon kay Lenin: "masasabi ring na iyon ay reaksyunaryo sa puntong ekonomiko, na, hinahadlangan nito, o hinahanapang hadlangan, ang pag-unlad ng kapitalismo, ang sagkaan ang burgis agraryong rebolusyon? Hindi naman. Sa kabaligtaran, ang bantog na batas agraryong ipinakilala ni Stolypin sa ilalim ng Artikulo 87 ay tumagos ng tuluy-tuloy kaakibat ang purong diwang burgis. Walang dudang sinusundan nito ang linya ng kapitalistang ebolusyon, pinadadali at itinutulak pasulong ang ebolusyong iyon, pinabibilis ang pagkamkam ng mga magsasaka, ang pagkawasak ng komyun ng kanayunan, at ang pagkalikha sa burgesyang magsasaka. Walang kaduda-duda, progresibo ang batas na iyon sa puntong syentipiko at ekonomiko."

Here, Lenin displays his consistency and integrity as a Marxist theoretician, objectively appraising in the scientific-economic sense the agrarian program of the ultra-reactionary Stolypin and never allowing his proletarian and revolutionary class bias to muddle the issue with demagoguery as phrase-mongers like Sison instinctively do.

Dito, ipinakita ni Lenin ang kanyang pagkakaayon at integridad bilang teoretisyang Marxista, na talagang tinatasa sa puntong syentipiko-ekonomiko ang programang agraryo ng sukdulang reaksyunaryong si Stolypin at hindi pinahintulutang ang kanyang proletaryado't rebolusyonaryong makauring pagkiling na palabuin ang isyu sa pamamagitan ng pagkademagoga tulad ng kinalakihan ng daldalerong si Sison.

But just because this Stolypin program is not reactionary in the economic sense, that this legislation is progressive in the scientific-economic sense, does it mean the class-conscious proletariat should support such a program?

Ngunit dahil lang hindi reaksyunaryo sa puntong ekonomiko ang programang ito ni Stolypin, na ang batas na ito'y progresibo sa puntong syentipiko-ekonomiko, nangangahulugan ba itong ang programang iyon ay susuportahan na ng malay-sa-uring proletaryado?

According to Lenin: "It does not. Only vulgar Marxism can reason in that way, a Marxism whose seeds Plekhanov and the Mensheviks are so persistently sowing when they sing, shout, plead, and proclaim: we must support the bourgeoisie in its struggle against the old order of things. No. To facilitate the development of the productive forces (the highest criterion of social progress) we must support not bourgeois evolution of the landlord type, but bourgeois evolution of the peasant type."

Ayon kay Lenin: "Hindi dapat. Iyun lang bulgarisadong Marxismo ang makakapagdahilan ng ganyan, ang Marxismo kung saan ang mga binhi'y matyagang inihahasik nina Plekhanov at ng mga Mensheviks kapag sila'y kumakanta, sumisigaw, nangangatwiran, at nagpapahayag: dapat nating suportahan ang burgesya sa kanilang pakikibaka laban sa lumang kaayusan ng mga bagay-bagay. Hindi. Ang pabilisin ang pag-unlad ng mga produktobong pwersa (ang pinakamataas na pamantayan ng kaunlarang panlipunan) dapat nating suportahan hindi ang burgois na ebolusyon ng tipong panginoong maylupa, kundi burgis na ebolusyon ng tipong magsasaka."

Bourgeois evolution of the landlord type, according to Lenin, "implies the utmost preservation of bondage and serfdom (remodelled on bourgeois lines), the least rapid development of the productive forces, and the retarded development of capitalism; it implies infinitely greater misery and suffering, exploitation and oppression for the broad mass of the peasantry and, consequently, also for the proletariat." On the other hand, bourgeois revolution of the peasant type, according to Lenin, "implies the most rapid development of the productive forces and the best possible (under commodity production) conditions of existence for the mass of the peasantry. The tactics of Social-Democracy in the Russian bourgeois revolution are determined not by the task of supporting the liberal bourgeoisie, as the opportunist think, but by the task of supporting the fighting peasantry."

Ang burgis na ebolusyon ng tipong panginoong maylupa, ayon kay Lenin, "nagpapahiwatig ng sukdulang preserbasyon ng pagkabusabos at kaalipinan (niretoke sa linyang burgis), ang di gaanong mabilis na pag-unlad ng produktibong pwersa, at ang mabagal na pag-unlad ng kapitalismo; nagpapahiwatig ito ng mas higit na walang katapusang pighati at pagdurusa, pagsasamantala at kaapihan para sa malawak na masa ng magsasaka at, dahil diyan, para rin sa proletaryado." Sa kabilang dako, ang rebolusyong burgis ng tipong magsasaka, ayon kay Lenin, "nagpapahiwatig ng pinakamabilis na pag-unlad ng produktibong pwersa at ang posibleng pinakamainam (sa ilalim ng produksyon ng kalakal) na kalagayan ng pag-iral para sa masa ng magsasaka. Ang taktika ng Sosyal-Demokrasya ng Rusong rebolusyong burgis na itinakda hindi ng tungkuling suportahan ang liberal na burgesya, gaya ng iniisip ng oportunista, kundi ng tungkuling suportahan ang nakikibakang magsasaka."

When Lenin began to sharply draw the distinctions between the types of agrarian evolution, he was already pursuing the revision of the 1903 agrarian program of the RSDLP of which he was one of the authors. "In 1903," according to Lenin, "when the Second Congress of our Party adopted the first agrarian program of the RSDLP, we did not yet have such an experience as would enable us to judge the character, breadth, and depth of the peasant movement. The peasant risings in South Russia in the spring of 1902 remained sporadic outbursts. One can therefore understand the restraint shown by the Social Democrats in drafting the agrarian program..."

Nang sinimulan ni Lenin na matalas na iguhit ang kaibahan ng mga tipo ng ebolusyong agraryo, handa na siyang ipagpatuloy ang pagrebisa sa programang agraryo ng RSDLP noong 1903 kung saan isa siya sa mga may-akda. "Noong 1903," ayon kay Lenin, "nang ang Ikalawang Kongreso ng ating Partido nang pinagtibay ang unang programang agraryo ng RSDLP, wala pa kamo noong katulad na karanasan na magpapahintulot sa aming husgahan ang katangian, hininga at lalim ng kilusang magsasaka. Ang pag-aalsa ng mga magsasaka sa Timog Rusya noong tagsibol ng 1902 ay nananatiling manaka-nakang sambuklat. Kaya mauunawaan ninuman ang pagpigil na ipinakita ng mga Sosyal-Demokrata sa pagbalangkas ng programang agraryo..."

The 1903 program attempted to define concretely the nature and terms of the radical revision of Russian agrarian relations about which the Emancipation of Labor group spoke only in a general way in its draft of an agrarian program in 1885. According to Lenin: "That attempt -- in the main item of the program, dealing with the cut-off lands-- was based upon a tentative distinction between lands which serve for exploitation by means of serfdom and bondage (lands 'cut off' in 1861) and lands which are exploited in a capitalist manner. Such tentative distinction was quite fallacious, because in practice, the peasant mass movement could not be directed against particular categories of landlord estates, but only against landlordism in general."

Tinangka sa programa ng 1903 na kongkretong tukuyin ang kalikasan at mga tuntunin ng mga radikal na pagbabago sa relasyong agraryo ng mga Ruso hinggil sa grupong Paglaya ng Paggawa na nagsasalita lang sa pangkalahatang pamamaraan sa balangkas nito ng programang agraryo ng 1885. Ayon kay Lenin: "Ang pagtatangkang iyon - sa pangunahing detalye ng programa, ang pagharap sa mga lupaing tinanggal - ay batay sa pansamantalang pagkakaiba ng mga lupa na nagsilbing pagsasamantala sa pamamagitan ng kaalipinan at pagkabusabos (ang mga lupa't 'inalis' noong 1861) at mga lupaing ginamit sa kapitalistang pamamaraan. Ang pansamantalang pagkakaibang ito'y lubos na nakalilinlang, dahil sa nakasanayan, ang kilusang masa ng magsasaka ay di maikukupas laban sa mga partikular na kategorya ng lupain ng mga panginoong mayluopa, kundi laban lang sa landlordismo sa pangkalahatan."

The 1903 program raised a question which has not yet been raised in the 1885 program -- the question of the conflict of interests between the peasants and the landlords at the moment of the revision of agrarian relations. According to Lenin: "...the solution given to this question in the program of 1903 is not correct, for, instead of contraposing the consistently peasant to the consistently Junker method of carrying out the bourgeois revolution, the program artificially sets up something intermediate."

Naglantad ng usapin ang programa ng 1903 kung saan hindi ito inilantad sa programa ng 1885 - ang usapin ng magkasalungat na interes sa pagitan ng magsasaka at panginoong maylupa habang nirerebisa ang ugnayang agraryo. Ayon kay Lenin: "...ang solusyong ibinigay sa usaping ito sa programa ng 1903 ay hindi tama, upang, sa halip ng kontrahin ang panay magsasaka hanggang sa panay pamamaraang-Junker ng pagtangan sa burgis na rebolusyon, sapilitang binuo ng programa ang anumang bagay na mamamagitan."

The absence of an open mass movement of the peasantry at that time made it impossible to solve this question on the basis of precise data. According to Lenin: "No one could say in advance with certainty to what extent disintegration among the peasantry had progressed as a result of the partial transition of the landlords from the labor service to wage labor. No one could estimate how large was the stratum of agricultural laborers which had arisen after the Reform of 1861 and to what extent their interests had become separated from those of the ruined peasant masses."

Ang kawalan ng lantarang kilusang masa ng magsasaka sa panahong iyon ay imposibleng malutas na malutas ang usaping ito sa batayan ng eksaktong datos. Ayon kay Lenin: "Walang sinumang makapagsasabi sa una pa lang ng may katiyakan kung hanggang saan sumulong ang disintegrasyon ng magsasaka bilang resulta ng bahagyang transisyon ng panginoongmaylupa mula sa serbisyong paggawa sa sahod ng paggawa. Walang sinuman ang makapagtantya gaano kalaki ang saray ng manggagawang agrikultural na lumitaw pagkatapos ng Reporma ng 1861 at at kung hanggang saan ang kanilang interes ay naging hiwalay mula sa mga nalulusaw na masang magsasaka. "

The erroneous 1903 program was the result of the over-estimation of the degree of capitalist development in Russian agriculture. The survivals of serfdom appeared then to the Social-Democrats, including Lenin, to be a minor detail, whereas capitalist agriculture on the peasant allotments and on the landlords' estates seemed to be quite mature and well-established.

Ang lisyang programa ng 1903 ay resulta ng masyadong estimasyon sa antas ng kapitalistang pag-unlad sa agrikulturang Ruso. Ang pananatili ng kaalipinan ay lumitaw pagkatapos sa mga Sosyal-Demokrata, kasama si Lenin, na isang bahagyang detalye, yayamang ang kapitalistang agrikultura sa pamamahagi sa magsasaka at sa lupain ng mga panginoong maylupa ay tila sukdulang pinag-isipan at mahusay na itinatag.

According to Lenin: "But the survivals of serfdom in the countryside have proved to be much stronger than we thought: they have given rise to a nationwide peasant movement and they have made that movement the touchstone of the bourgeois revolution as a whole. Hegemony in the bourgeois liberation movement, which revolutionary Social Democracy always assigned to the proletariat, had to be defined more precisely as leadership which rallied the peasantry behind it. But leading to what? To the bourgeois revolution in its most consistent form. We rectified the mistake by substituting for the partial aim of combating the survivals of the old agrarian system, the aim of combating the old agrarian system as a whole. Instead of purging landlord economy, we set the aim of abolishing it."

Ayon kay Lenin: "Ngunit ang pananatili ng kaalipinan sa kanayunan ay nagpatunay na mas malakas kaysa iniisip natin: nagpaalsa ito sa isang pambansang kilusan ng magsasaka at ginawa nila ang kilusang iyon bilang sukatan ng rebolusyong burgis sa kabuuan. Ang pangingibabaw sa kilusan ng mapagpalayang burgis, na laging itinatakda ng rebolusyonaryong Sosyal Demokrasya sa proletaryado, ay dapat mas tiyaking mabuti bilang lideratong nagpaantig sa mga magsasakang nasa likod nito. Ngunit patungo sa ano? Sa rebolusyong burgis sa inaasahang anyo nito. Winasto natin ang kamalian sa pamamagitan ng pagpapalit ng bahagyang layunin ng paglaban sa pananatili ng lumang sistemang agraryo, ang layunin ng paglaban sa kabuuang lumang sistemang agraryo. Sa halip na tanggalin ang ekonomya ng panginoong maylupa, itinakda natin anglayuning pawiin ito."

Theoretically, the 1903 program should have been developed, according to Lenin, "by clarifying the economic basis of our program, the facts upon which the demand for a radical revision, as distinct from a non-radical, reformist revision can and should be based, and finally by concretely defining the nature of this revision from the standpoint of the proletariat (which differs essentially from the general radical standpoint)."

Sa usaping teoretikal, ang programa ng 1903 ay dapat na binuo, ayon kay Lenin, "sa pamamagitan ng paglilinaw ng ekonomikong batayan ng ating programa, ang mga katotohanan hinggil sa kahilingan para sa isang radikal na rebisyon, na kaiba sa di-radikal, repormistang rebisyon ay at dapat nakabatay, at sa dulo'y sa pamamagitan ng kongkretong pagtukoy sa kalikasan ng rebisyong ito mula sa pananaw ng proletaryado (na mahalagang nagkakaiba mula sa pangkalahatang radikal na pananaw).

Practically, it should have been developed by taking into account the experience of the peasant movement. According to Lenin: "Without the experience of a mass -- indeed, more than that, of a nationwide peasant movement, the program of the Social-Democratic Labor Party could not become concrete; for it would have been too difficult, if not impossible, on the basis of theoretical reasoning alone, to define the degree to which capitalist disintegration had taken place among our peasantry, and to what extent the latter was capable of bringing about a revolutionary-democratic change."

Sa bawat dako, dapat na binuo ito sa pamamagitan ng pagtingin sa karanasan ng kilusang magsasaka. Ayon kay Lenin: "Kung wala ang karanasan ng isang masa - walang duda, higit pariyan, ng isang pambansang kilusang magsasaka, ang programa ng Sosyal-Demokratikong Partido ng Paggawa ay hindi magiging kongkreto; dahil magiging mahirap ito, kung hindi man imposible, sa batayan ng pangangatwirang teoretikal lamang, upang tukuyin ang antas kung saan nagaganap ang pagkalusaw ng kapitalista sa mga magsasaka, at kung hanggang saan ang makakaya ng huli na magsagawa ng rebolusyonaryo-demokratikong pagbabago."

Here, Lenin teaches us the materialist style of work which is alien to Sison. First, to admit what is erroneous in one's work. Second, to amend one's position on the basis of facts. Third, to adapt to changing conditions. Fourth, to appreciate the lessons of experience.

Dito, itinuro sa atin ni Lenin ang materyalistang estilo ng paggawa na dayuhan kay Sison. Una, aminin kung ano ang mali sa trabaho ng isang tao. Ikalawa, na baguhin ang posisyon ng isang tao sa batayan ng mga ebidensya. Ikatlo, umangkop sa pagbabago ng kalagayan. Ikaapat, pahalagahan ang mga aralin ng karanasan.

After only three years, Lenin vigorously initiated the revision of the 1903 agrarian program of which he was a principal author, admitting its erroneous content, meticulously compiling and studying voluminous data with the aim of clarifying the economic basis of his agrarian position, and above all, giving paramount importance to the concrete experience in peasant struggle.

Makalipas lamang ang tatlong taon, masiglang sinimulan ni Lenin ang rebisyon ng programang agraryo ng 1903 kung saan siya ang pangunahing may-akda, na inaamin ang maling nilalaman nito, mabusising mangalap at pag-aralan ang napakaraming datos na may layuning ilinaw ang pang-ekonomyang batayan sa kanyang posisyong agraryo, at higit sa lahat, nagbibigay ng malaking kahalagahan sa kongkretong karanasan sa pakikibaka ng mga magsasaka.

How about Sison? All his basic propositions he considers as Gospel truth, and after 25 years, he wants them all "reaffirmed". After 25 years, no clarification of the theoretical basis of his agrarian program, no evaluation of new economic facts on which it should stand, no appraisal of the peasant movement that should validate his agrarian tactics and slogans. After 25 years, his agrarian program stands as is, as if the Philippine countryside stood still for the past two and a half decades. Perhaps, the economic evolution in the Philippines can be held in abeyance for Sison's agrarian revolution whose dynamics depend on protracted war, and not on a nationwide, genuine peasant mass movement.

Paano naman si Sison? Lahat ng kanyang batayang panukala ay itinuturing niyang Ebanghelyo ng katotohanan, at makalipas ng 25 taon, nais nilang lahat sila ay maging "tagapagpatibay muli". Makalipas ang 25 taon, walang malinaw na teoretikal na batayan ang kanyang programang agraryo, walang pagsusuri sa bagong pang-ekonomiyang patotoo sa kung saan ito dapat tumindig, walang pagtatasa ng kilusang magsasaka na dapat magpatunay sa kanyang taktikang agraryo at islogan. Makalipas ang 25 taon, nakatindig pa rin ang kanyang programang agraryo, na tulad ng katayuan ng kanayunang Pilipino sa nakalipas na dalawa at kalahating dekada. Marahil, ang pang-ekonomyang ebolusyon ng Pilipinas ay magaganap ng may pagkaantala para sa rebolusyong agraryo ni Sison na ang dinamismo ay nakabatay sa matagalang digmaan, at hindi sa isang totoong pambansang kilusang masa ng magsasaka.

The correction of Lenin's 1903 agrarian program, made under the impact of the imposing course of events, did not make many of the Social-Democrats to think out, to its logical conclusion, their new evaluation of the degree of capitalist development in Russian agriculture.

Ang pagtutuwid ng programang agraryo ng 1903 ni Lenin, na ginawa sa ilalim ng epekto ng umiiral na pangyayari, ay di na pinag-isip ang maraming mga Sosyal-Demokrata, sa lohikal na kongklusyonnito, ng kanilang bagong pagsusuri sa antas ng kapitalistang pag-unlad sa agrikultura ng Rusya.

Lenin clarified: "If the demand for the confiscation of all the landlord estates proved to be historically correct -- and that undoubtedly was the case --it meant that the wide development of capitalism calls for new agrarian relationships, that the beginning of capitalism in landlord economy can and must be sacrificed to the wide and free development of capitalism on the basis of renovated small farming. To accept the demand for the confiscation of the landlord estates means admitting the possibility and the necessity of the renovation of small farming under capitalism."

Inilinaw ni Lenin: "Kung pinatunayang tama sa kasaysayan ang kahilingan para sa pag-ilit ng lahat ng lupain ng mga panginoong maylupa - at iyon ang walang dudang kaso - ibig sabihin ang malawakang pag-unlad ng kapitalismo ay nananawagan ng bagong ugnayang agraryo, na ang umpisa ng kapitalismo sa ekonomya ng panginoong maylupa ay dapat at masasakripisyo sa malawak at malayang pag-unlad ng kapitalismo sa batayan ng pagkumpuni ng maliitang pagsasaka. Ang tanggapin ang kahilingan para sa pag-ilit ng mga lupain ng panginoong maylupa ay nangangahukugang pag-amin sa posibilidad at pangangailangan ng pagkukumpuni ng maliitang pagsasaka sa ilalim ng kapitalismo."

Is support for small-scale farming instead of large-scale farming admissible in principle? Does it correspond to the requirements of social progress and the class struggle of the proletariat? Is it not a gamble to support small farming under capitalism? Is it not a demagogic "trap for the peasants"?

Katanggap-tanggap ba sa prinsipyo ang pagsuporta sa maliitang pagsasaka sa halip na malakihang pagsasaka? Tumutugma ba ito sa pangangailangan ng panlipunang kaunlaran at sa makauring pakikibaka ngproletaryado? Hindi ba isang sugal ang pagsuporta sa maliitang pagsasaka sa ilalim ng kapitalismo? Hindi ba ito isang demagohikong "bitag sa magsasaka"?

In the polemics regarding the "restitution of the cut-off lands", the central clause of the 1903 agrarian program, Lenin already clarified this question of "admissibility in principle". According to Lenin: "Generally speaking, it is reactionary to support small property because such support is directed against large-scale capitalist economy and, consequently, retards social development, and obscures and glosses over the class struggle. In this case, however, we want to support small property not against capitalism but against serf-ownership; in this case, by supporting the small peasantry, we give a powerful impulse to the development of the class struggle. Indeed, on the one hand, we are thus making a last attempt to fan the embers of the peasant class (social estate) enmity for the feudal-minded landlords. On the other hand, we are clearing the way for the development of the bourgeois class antagonism in the countryside, because that antagonism is at present masked by what is supposedly the common and equal oppression of all the peasants by the remnants of the serf-owning system."

Sa polemiko hinggil sa "pagpapanumbalik sa mga lupaing tinanggal", ang sentrong hugnay sa programang agraryo ng 1903, inilinaw na niLenin ang usaping ito ng "katanggap-tanggap sa prinsipyo". Ayon kay Lenin: "Sa pangkalahatang pananalita, isang pagkareaksyunaryo ang pagsuporta sa maliitang pagmamay-ari dahil ang ganitong pagsuporta ay laban sa malakihang kapitalistang ekonomya at, dahil diyan, pinatatagal ang panlipunang pagsulong, at pinalalabo at pinagtatakpan ang makauring tunggalian. Sa kasong ito, gayunman, nais naming suportahan ang maliliit na pagmamay-ari hindi pa laban sa kapitalismo, kundi laban sa pagmamay-ari ng alipin; sa kasong ito, sa pamamagitan ng pagsuporta sa maliliit na magsasaka, magbibigay kami ng isang malakas na bugso sa pagsulong ng makauring tunggalian. Walang duda, sa isang dako, ginagawa namin ang huling pagtatangkang paypayan ang baga ng awayan ng uring magsasaka (panlipunang estado) para sa mga utak-pyudal na panginoong maylupa". Sa kabilang dako, hinahawi namin ang landas para sa pagsulong ng antagonismo nguring burgesya sa kanayunan, dahil ang antagonimsong iyon ay namamaskarahan sa kasalukuyan ng dapat sana'y karaniwan at pantay na kaapihan ng lahat ng magsasaka ng mga labi ng sistemang mapagmay-ari ng alipin."

Why is Lenin talking of "a last attempt to fan the embers of the peasant class enmity for the feudal-minded landlords"? Because, even at that time, Lenin was already aware of the Junker-type agrarian evolution that was in progress in the Russian countryside. Lenin warned: "if a 'constitutional regime' `a la Shipov lasts in Russia for ten or fifteen years, these survivals will disappear; they will cause the population untold suffering, but nevertheless they will disappear, die out of themselves. Anything like a powerful democratic peasant movement will then become impossible, and it will no longer be possible to advocate any sort of agrarian program "with a view of abolishing the survivals of the serf-owning system."

Bakit nagsasalita si Lenin hinggil sa "huling pagtatangkang paypayan ang baga ng awayan ng uring magsasaka para sa mga utak-pyudal na panginoong maylupa"? Dahil, sa panahong iyon, batid na ni Lenin ang tipong-Junker na ebolusyong agraryo na ginagawa na sa kanayunan ng Rusya. Nagbabala si Lenin: "kung isang 'rehimeng konstitusyonal' na ala-Shipov ay tumagal sa Rusya ng sampu o labinlimang taon, ang mga pananatiling ito'y maglalaho; magiging dahilan sila ng di maipahayag na dusa ng populasyon, ngunit gayunpaman, maglalaho sila, mamamatay ng tuluyan. Magiging imposible ang anumang tulad ng isang makapangyarihang demokratikong kilusan ng magsasa, at hindi na rin magiging posible na itaguyod ang anumang klase ng programang agraryo "ng may pananaw na pawiin ang pananatiling sistemang mapagmay-ari ng alipin."

Lenin was very much aware that the economic evolution in Russia cannot wait for the peasant revolution, that it cannot standstill while the peasantry musters its strength for a peasant-type bourgeois revolution because the inroads of capitalism is steadily progressing and the bourgeoisie is pursuing its own type of agrarian reform. But for Sison, the agrarian revolution can take its time, keep pace with the protracted war, because anyway, "imperialism will not liquidate feudalism", imperialism will not liquidate its social base. As long there is imperialism in the Philippines, there will be feudalism. Hence, we can take our own sweet time in protracted or even in perpetual struggle.

Sadyang batid ni Lenin na ang ekonomikong ebolusyon saRusya ay di makapaghihintay sa rebolusyon ng magsasaka, na hindi dapat nakatigil habang tinitipon ng magsasaka ang lakas nito para sa isang magsasakang-tipo ng rebolusyong burgis dahil sa ang panghihimasok ng kapitalismo ay matatag na sumusulong at hinahabol naman ng burgesya ang sarili nitong tipo ng repormang agraryo. Ngunit para kay Sison, ang rebolusyon agraryo ay maaaring tumagal ng kanyang panahon, panatilihin ang hakbangin tungo sa matagalang digmaan, dahil maski papaano, "hindi mapupuksa ng imperyalismo ang pyudalismo", hindi mapupuksa ng imperyalismo ang panlipunang base nito. Hangga't may imperyalismo sa Pilipinas, may pyudalismo. Kaya, makukuha natin ang ating matamis na panahon sa matagalan o kaya'y walang hanggang pakikibaka.

As soon as the character, breadth and depth of the peasant movement in Russia began to unfold, Lenin immediately saw the possibility of a peasant-type bourgeois revolution in the countryside gaining dominance over a Junker-type evolution and insisted that "the renovation of small farming is possible even under capitalism if the historic aim is to fight the pre-capitalist order. That is the way small farming was renovated in America, where the slave plantations were broken up in a revolutionary manner and the conditions were created for the most rapid and free development of capitalism. In the Russian revolution the struggle for land is nothing else than a struggle for the renovated path of capitalist development. The consistent slogan of such a renovation is -- nationalization of the land."

Kapag nagsimula nang masiwalat ang katangian, hininga at lalim ng kilusang magsasaka sa Rusya, agad nakita ni Lenin ang posibilidad ng isang tipong-magsasakang rebolusyong burgis sa kanayunan na mas nangingibabaw kaysa ebolusyong tipong-Junker at iginiit na "posible ang pag-aayos ng maliit na pagsasaka kahit sa ilalim ng kapitalismo kung ang makasaysayang layunin ay labanan ang kaayusan bago sumulpot ang kapitalisto. Ganyan ang nangyari sa pag-aayos ng maliit na pagsasaka sa Amerika, kung saan ang plantasyon ng mga alipin ay nadurog sa rebolusyonaryong pamamaraan at nalikha ang mga kondisyon para sa mas mabilis at malayang pagsulong ng kapitalismo. Sa rebolusyong Ruso ang pakikibaka para sa lupa ay walang iba kundi ang pakikibaka para sa kinumpuning landas ng kapitalistang pag-unlad. Ang palagiang panawagan ng ganitong pagkumpuni ay - pagsasabansa ng mga lupa."

From the limited "restitution of the cut-off lands", Lenin shifted to the slogan of "nationalization of the land" on the basis of the thesis that the feudal latifundia is the pivot of the peasants' struggle for land, a thesis validated in the concrete experience of a nationwide peasant mass movement. The RSDLP was united in admitting that the bourgeois revolution in the sphere of agrarian relations must be regarded as a peasant agrarian revolution. But differences arose over the question whether Social-Democrats should support division of the landlords' estates among the peasants as private property, or municipalization of the landlords' estates, or nationalization of all the land.

Mula sa limitadong "pagsasauli ng mga lupang tinanggal," lumipat si Lenin sa panawagang "pagsasabansa ng lupa" sa batayan ng pagsusuring ang pyudal na latifundia (malalawak na lupain) ang pinakabuod ng pakikibaka ng magsasaka para sa lupa, isang pagsusuring binalido ng kongkretong karanasan ng isang pambansang kilusan ng masang magsasaka. Nagkakaisa ang RSDLP sa pag-amin na ang burgis na rebolusyong nasa saklaw ng relasyong agraryo ay dapat ituring na rebolusyong agraryo ng magsasaka. Ngunit lumitaw ang mga kaibahan hinggil sa usapin kung susuportahan ba ng mga Sosyal-Demokrata ang mga hatian sa lupain ng mga panginoong maylupa para sa mga magsasaka bilang pribadong pagmamay-ari, o pagsasa-bayan-bayan ng lupain ng mga panginoong maylupa, o pagsasabansa ng lahat ng lupa.

Lenin fought vigorously in the Congress for the adoption of the Bolsheviks "nationalization" slogan. But the Menshevik "municipalization" slogan prevailed. We will not deal here with Lenin's polemics against "municipalization". We will instead expound the theoretical, economic and political basis of Lenin's "nationalization" slogan and his polemics against the "divisionist" slogan which is very relevant to an understanding of Sison's agrarian program and his "Land to the Landless" slogan.

Masiglang ipinaglaban ni Lenin sa Kongreso ang pagpapatibay ng panawagang "pagsasabansa" ng mga Bolshevik. Ngunit ang panawagang "pagsasa-bayan-bayan" ng mga Menshevik ang nanaig. Hindi nating pinag-uusapan dito ang mga argumento ni Lenin laban sa "pagsasa-bayan-bayan". Sa halip, ipaliliwanag natin ang mga batayang teoretikal, ekonomiko at pulitikal ng panawagang "pagsasabansa" ni Lenin at ang kanyang mga argumento laban sa panawagang "mapanghati" na may silbi sa pag-unawa sa programang agraryo ni Sison at sa panawagang niyang "Lupa para sa mga Walang Lupa".

What is nationalization of the land? Nationalization of the land under capitalist relations, according to Lenin, "is neither more nor less than the transfer of rent to the state." Hence, the theoretical concept of nationalization is inseparably bound up with the theory of capitalist ground rent.

Ano ang pagsasabansa ng lupa? Ang pagsasabansa ng lupa sa ilalim ng kapitalistang relasyon, ayon kay Lenin, "ay hindi higit o mas mababa kaysa sa paglipat ng upa sa estado." Kaya ang konseptong teoretikal ng pagsasabansa ay hindi mapaghihiwalay na gagapos sa teorya ng kapitalistang upa sa lupa.

What is rent in capitalist society? According to Lenin: "It is not income from the land in general. It is that part of surplus value which remains after average profit on capital is deducted." Hence, rent presupposes wage-labor in agriculture, the transformation of the cultivator into capitalist farmer, into an entrepreneur. Nationalization (in its pure form) assumes that the state receives rent from the agricultural entrepreneur who pays wages to wage workers and receives average profit on his capital -- average for all enterprises, agricultural and non-agricultural.

Ano ang upa sa kapitalistang lipunan? Ayon kay Lenin: "Hindi ang kikitain sa lupa sa pangkalahatan. Ito yaong bahagi ng sobrang halagang nananatili matapos ibawas ang kainamang tubo sa kapital." Kaya, ipinagpakahulugan ng upa ang sahod-paggawa sa agrikultura, ang transpormasyon ng tagabungkal tungo sa kapitalistang magsasaka, tungo sa mangangalakal. Ipiangpapalagay sa pagsasabansa (sa purong anyo nito) na tinatanggap ng estado ang upa mula sa mangangalakal na agrikultural na nagbabayad ng sahod sa mga sahurang manggagawa at tumanggap ng kainamang tubo ng kanyang kapital - kainaman sa lahat ng negosyo, agrikultural at di agrikultural.

Marxism distinguishes two forms of rent: differential and absolute rent. Differential rent springs, according to Lenin, "from the limited nature of land, its occupation by capitalist economies, quite irrespective of whether private ownership of land exists, or what the form of landownership is." Absolute rent arises from the private ownership of land. "That rent," according to Lenin, "contains an element of monopoly, an element of monopoly price." Differential rent arises from competition, absolute rent arises from monopoly.

Pinag-iiba ng Marxismo ang dalawang anyo ng upa: pagkakaiba ang ganap na upa. Nagmula ang pagkakaiba ng upa, ayon kay Lenin,"mula sa mga limitadong katangian ng lupain, ang trabaho nito sa pamamagitan ng kapitalistang ekonomiya, lubos na walang pagtatangi sa pag-iral ng pribado pagmamay-ari ng lupa, o kung sa anong anyo ng pag-aari ng lupaito." Nagmula ang ganap na upa mula sa pribadong pagmamay-ari ng lupa. "Ang upang iyon," ayon kay Lenin,"ay naglalaman ng isang elemento ng monopolyo, isang elemento ng monopolyo sa presyo." Ang pagkakaiba sa upa ay nagmumula sa kumpetisyon, ang ganap na upa ay nagmumula sa monopolyo.

There are differences between individual farms which can be summed up as differences between better and worst soils. The price of production of the agricultural product (capital expended on production, plus average profit on capital) is determined by the conditions of production not on the average soil, but on the worst soil. The difference between the individual price and the highest price of production is differential rent.

May mga pagkakaiba sa pagitan ng mga indibidwal na sakahan na maaring isuma bilang kaibahan sa pagitan ng mabuti at masamang lupa. Ang presyo ng produksyon ng porduktong agrikultural (pinalawig na kapital sa produksyon, dagdag ang kainamang tubo ng kapital) ay pinagpapasyahan ng kalagayan ng produksyon hindi sa kainamang lupa, kundi sa pinakamasamang lupa. Ang kaibahan ng presyong indibidwal at ang pinakamataas na presyo ng produksyon ang pagkakaiba ng upa.

According to Lenin, "differential rent inevitably arises in capitalist agriculture even if the private ownership of the land is completely abolished. Under the private ownership of the land, this rent is appropriated by the landowner, for competition between capitals compels the tenant farmer to be satisfied with the average profit on capital." If through nationalization private ownership of the land is abolished, that rent will go to the state. According to Lenin, differential rent "cannot be abolished as long as the capitalist mode of production exists."

Ayon kay Lenin, "ang pagkakaiba ng upa ay hindi maiiwasang tumaas sa kapitalistang agrikultura kahit na ganap nang pinawi ang pribadong pag-aari ng lupa. Sa ilalim ng pribadong pag-aari ng lupa, ang upang ito ay iniakma ng may-ari ng lupa, para sa paligsahan ng kapital na ipinilit sa nangungupahang magsasakang maging masaya sa kainamang tubo ng kapital." Kung sa pamamagitan ng pagsasabansa, napapawi ang pribadong pag-aari ng lupa, ang upang iyon ay pupunta sa estado. Ayon kay Lenin, ang pagkakaiba ng upa "ay di mapapawi hangga't umiiral ang kapitalistang moda ng produksyon."

Private ownership of land hinders free competition, hinders the levelling of profit, the formation of average profit in agriculture and non-agricultural enterprises. By hindering the free levelling of profits in agricultural enterprises on a par with non-agricultural enterprises, the private ownership of land makes it possible to sell the agricultural product not at the highest price of production, but at the still higher individual value of the product (for the price of production is determined by the average profit on capital, while absolute rent prevents the formation of this "average" by monopolistically fixing the individual value at a level higher than the average).

Inaantala ng pribadong pagmamay-ari ng lupa ang malayang kumpetisyon, inaantala ang pagpantay ng tubo, ang pormasyon ng kainamang tubo sa agrikultura at di-agrikulturang negosyo. Sa pag-antala sa malayang pagpantay ng tubo sa negosyong agrikultural kapantay ng negosyong di-agrikultural, ginagawang posible ng pribadong pagmamay-ari ng lupa ang pagbebenta ng produktong agrikultural hindi sa pinakamataas na presyo ng produksyon, kundi sa mas mataas pa ring indibidwal na halaga ng kanilang produkto (dahil ang presyo ng produksyon ay tinutukoy ng kainamang tubo ng kapital habang ang sinasaghaanng ganap na upa ang pormasyon ng ganitong "kainaman" sa pamamagitan ng pagmonopolyo ng pag-aayos sa indibidwal na halaga sa antas na mas mataas kaysa kainaman).

Thus, according to Lenin, "differential rent is inevitably an inherent feature of every form of capitalist agriculture. Absolute rent is not; it arises only under the private ownership of land, only under the historically created backwardness of agriculture, a backwardness that becomes fixed by monopoly."

Kaya, ayon kay Lenin, "ang pagkakaiba sa upa ay hindi maiiwasang isang minanang katangian ng bawat anyo ng kapitalistang agrikultura. Hindi ang ganap na upa, nagmula ito sa ilalim ng pribadong pag-aari ng lupa, sa ilalim lang ng makasaysayang likhang pagkaatrasado ng agrikultura, isang pagkaatrasadong napako na dahil sa monopolyo."

The question of nationalization of the land in capitalist society falls into two essentially distinct parts: the question of differential rent, and that of absolute rent. According to Lenin: "Nationalization changes the owner of the former, and undermines the very existence of the latter. Hence, on the one hand, nationalization is a partial reform within the limits of capitalism (a change of owners of a part of surplus value), and on the other hand, it abolishes the monopoly which hinders the development of capitalism as a whole."

Ang usapin ng pagsasabansa ng lupa sa kapitalistang lipunan ay lumagpak sa dalawang mahalagang natatanging mga bahagi: ang usapin ng pagkakaiba ng upa at yaong ganap na upa. Ayon kay Lenin: "Binabago ng pagsasabansa ang pagmamay-ari ng una, at pinapaghina ang mismong pag-iral ng huli. Kaya, sa isang banda, ang pagsasabansa'y isang bahagyang reporma sa loob ng limitasyon ng kapitalismo (pagbabago ng mga nagmamay-ari ng bahagi ng sobrang halaga), at sa kabilang banda, pinapawi nito ang monopolyong nakasasagka sa kapitalismo sa buo."

Lenin vigorously opposed "agrarian bimetallism", mechanically combining private and public land-ownership, criticizing it as a theoretical absurdity, an impossibility from the purely economic point of view. For Lenin, there are two alternatives:

Masiglang tinututulan ni Lenin ang "bimetalismong agraryo", isang mekanikal na pagsasama ng pribado at pampublikong pag-aari ng lupa, na pinupuna ito bilang isang panteoryang kahangalan, isang imposibilidad mula sa purong ekonomikong punto de bista. Para kay Lenin, may dalawang alternatibo:

Either private ownership is really needed at a given stage of development, really corresponds to the fundamental interests of the capitalist farmer class -- in which case it is inevitable everywhere as the basis of bourgeois society which has taken shape according to a given type.

Alinman sa pribadong pagmamay-ari ay talagang kinakailangan sa isang takdang yugto ng pag-unlad, talagang tumutugon sa pangunahing interes ng mga uring kapitalistang magsasaka - sa kasong ito'y tiyak na mangyayari sa lahat ng dako bilang batayan ng burgis na lipunang nahubog batay sa isang itinakdang tipo.

Or private ownership is not essential for the given stage of capitalist development, does not follow inevitably from the interests of the farmer class, and even contradicts those interests -- in which case the preservation of that obsolete form of ownership is impossible.

O kaya'y ang pribadong pagmamay-ari ay hindi mahalaga para sa isang takdang yugto ng kapitalistang pag-unlad, na hindi maiiwasang tumungo mula sa ineters ng uring magsasaka, at sumasalungat din sa mga interes na iyon - na sa kasong iyon ay imposible na ang preserbasyon ng makalumang anyong iyon ng pagmamay-ari.

According to Lenin: "The Narodnik thinks that repudiation of private landownership is repudiation of capitalism. That is wrong. The repudiation of private landownership expresses the demands for the purest capitalist development."

Ayon kay Lenin: "Naiisip ng mga Narodnik na ang pagtatakwil sa pribadong pagmamay-ari ay pagtatakwil sa kapitalismo. Iyon ay mali. Ipinapahayag ng pagtatakwil sa pribadong pagmamay-ari ang mga pangangailangan ng purong kapitalistang pag-unlad."

Marx criticized not only big landownership, but also small landownership. He admits that the free ownership of land by the small peasant is a necessary concomitant of small production in agriculture under certain historical conditions. But the recognition of this historical necessity does not relieve the Marxist of the duty of making an all-round appraisal of small landownership. And according to Lenin: "Real freedom of such landownership in inconceivable without the free purchase and sale of land. Private ownership of land implies the necessity of spending capital on purchasing land."

Pinuna ni Marx hindi lang ang malalaking pagmamay-ari ng lupa, kundi sa maliliit na pagmamay-ari ng lupa. Inamin niyang ang libreng pagmamay-ari ng lupa ng mga maliliit na magsasaka ay isang kinakailangang kakabit ng maliliit na produksyon sa agrikultura sa ilalim ng mga tiyak na makasaysayang mga kondisyon. Ngunit sa pagkilala sa makasaysayang pangangailangang ito ay hindi nagpapahupa sa Marxista sa tungkuling gawin ang isang lahatang paikot na pagtatasa ng maliliit na pagmamay-ari ng lupa. At ayon kay Lenin: "Ang totoong kalayaan ng ganuong pagmamay-ari ng lupa sa hindi malirip na walang mga libreng pagbili at pagbebenta ng mga lupain. Ipinahihiwatig ng pribadong pagmamay-ari ng lupa ang pangangailangang gastusin ang kapital sa pagbili ng lupa."

If redistribution is contraposed to nationalization, i.e., private against public landownership, what will be the meaning of the "free ownership of land by the small peasant" under the "Land to the Landless" slogan? According to Lenin, "real freedom of such landownership is inconceivable without the free purchase and sale of a land. Private ownership of land implies the necessity of spending capital on purchasing land." On this point, Marx said: "The expenditure of capital in the price of the land withdraws this capital from cultivation... One of the specific evils of small-scale agriculture, where it is combined with free landownership, arises from the cultivator's investing capital in the purchase of the land... The expenditure of money-capital for the purchase of land, then, is not an investment of agricultural capital. It is a decrease pro tanto in the capital which small peasants can employ in their own sphere of production. It reduces pro tanto the size of the their means of production and thereby narrows the economic basis of reproduction."

Kung ang muling pamamahagi ay salungat sa pagsasabansa, ibig sabihin, pribado laban sa pampublikong pagmamay-ari ng lupa, ano ang kahulugan ng "libreng pagmamay-ari ng lupa ng maliliit na magsasaka" sa ilalim ng panawagang "Lupa para sa Walang Lupa"? Ayon kay Lenin, "Ang totoong kalayaan ng ganuong pagmamay-ari ng lupa sa hindi malirip na walang mga libreng pagbili at pagbebenta ng mga lupain. Ipinahihiwatig ng pribadong pagmamay-ari ng lupa ang pangangailangang gastusin ang kapital sa pagbili ng lupa." Sa puntong ito, sinabi ni Marx: "Ang paggasta ng kapital sa presyo ng lupa ay pag-alis ng kapital na ito mula sa pagkakabungkal... Isa sa ispesipikong kabuktunan ng maliitang-sukat sa agrikultura, kung saan isinama ito sa libreng pagmamay-ari, na nagmula sa pinuhunang kapital ng tagapagbungkal sa pagbili ng lupa .. Ang paggasta ng pera-kapital para sa pagbili ng lupa, kung gayon, ay hindi isang pamumuhunan ng kapital na agrikultural. Ito'y isang pagbabawas sa ngayon sa kapital na magagamit ng maliliit na magsasaka na maaaring gamitin sa kanilang sariling kalagayan sa produksyon. BInabawasan din nito ang laki ng kanilang kagamitan sa produksyon at sa gayon ay pinakikitid ang pang-ekonomyang batayan ng reproduksyon."

This is the Marxist criticism of private land-ownership. This form of ownership, according to Lenin, "is a hindrance to the free investment of capital in the land. Either complete freedom for this investment -- in which case: abolition of private landownership, i.e., nationalization of the land; or the preservation of private landownership -- in which case: penetration of capital by roundabout ways..."

Ito ang Marxistang kritisismo sa pribadong lupaing pag-aari. Ang anyo ng pag-aaring ito, ayon kay Lenin, "ay sagabal sa malayang pamumuhunan ng kapital sa lupa. Alinman sa kumpletong kalayaan para sa pamumuhunang ito - na sa kasong ito: pagpawi ng pribadong lupang pag-aari, ibig sabihin, pagsasabansa ng lupa; o sa preserbasyon ng pribadong lupang pag-aari - na sa kasong ito: pagtagos ng kapital sa paraang paikot..."

The abolition of private landownership, according to Lenin, "is the maximum that can be done in bourgeois society for the removal of all obstacles to the free investment of capital in agriculture and to the free flow of capital from one branch of production to another. The free, wide, and rapid development of capitalism, complete freedom for the class struggle, the disappearance of all superfluous intermediaries who make agriculture something like the 'sweated' industries -- that is what nationalization of the land implies under the capitalist system of production."

Ang pagpawi ng pribadong lupang pag-aari, ayon kay Lenin,"ang maksimum na magagawa sa lipunang burgis para sa pag-alis ng lahat ng sagka sa libreng pamumuhunan ng kapital sa agrikultura at sa malayang galaw ng kapital mula sa sangay ng produksyon sa iba pa. Ang libre, malawak, at mabilis na pag-unlad ng kapitalismo, ganap na kalayaan para sa makauring pakikibaka, ang pagkawala ng lahat ng labis na tagapamagitan na ginawaang agrikulutura tulad ng 'pinagpapawisang' industriya - iyan ang pinahihiwatig ng pagsasabansa ng lupa sa ilalim ng kapitalistang sistema ng produksyon."

Under what conditions of the development of capitalism in agriculture can nationalization be brought about?

Sa anong kalagayan patungo ang pagsasabansa sa pag-unlad ng kapitalismo sa agrikultura?

In Lenin's time, most Marxists were of the opinion that nationalization is feasible only at a high stage of development of capitalism, when it will have fully prepared the conditions for the public ownership of the land. To bring about nationalization, it was assumed that large-scale capitalist farming must first be established.

Sa panahon ni Lenin, naiisip ng maraming Marxista na ang maisasakatuparan lamang ang pagsasabansa sa mataas na yugto ng pag-unlad ng kapitalismo, kapag ganap nang naihanda ang kondisyon para sa pampublikong pag-aari ng lupa. Upang maisakatuparan ang pagsasabansa, ipinagpalagay nang dapat munang itatag ang malawakang kapitalistang pagsasaka.

Lenin pointed out the incorrectness of this view. Theoretically, it cannot be substantiated. It cannot be supported by direct references to Marx. The facts of experience speaks against it. According to Lenin, nationalization is the "ideally" pure development of capitalism in agriculture. Nationalization is not only an effect of, but also a condition for the rapid development of capitalism, a measure of bourgeois progress.

Tinukoy ni Lenin ang kamalian ng ganitong pananaw. Sa teorya, hindi ito mapapatunayan. Hindi ito maaaring suportahan ng direktang pagsangguni kay Marx. Ang mga patotoo ng karanasan ay nagsasalita laban dito. Ayon kay Lenin, ang pagsasabansa ang "huwarang" purong pag-unlad ng kapitalismo sa agrikultura. Ang pagsasabansa ay hindi lang epekto ng, kundi kondisyon din para sa mabilisang pag-unlad ng kapitalismo, isang panukat ng kaunlarang burgis.

According to Lenin: "To associate nationalization with the epoch of highly developed capitalism means repudiating it as a measure of bourgeois progress; and such a repudiation directly contradicts economic theory."

Ayon kay Lenin: "Ang iugnay ang pagsasabansa sa panahong ng matinding pagsulong ng kapitalismo ay nangangahulugang tinatanggihan ito bilang sukatan ng kaunlarang burgis; at ang mga pagtanggaing ito ay direktang sumasalungat sa pang-ekonomyang teorya."

Lenin based his assertion directly on Marx. After pointing out that the landowner is an absolutely superfluous figure in capitalist production, that the purpose of the latter is "fully answered" if the land belongs to the state, Marx said: "That is why in theory the radical bourgeoisie arrives at the repudiation of private landed property... In practice however, since the attack on one form of property, private property in relations to the conditions of labor, would be very dangerous for the other form. Moreover, the bourgeoisie has territorialized himself."

Ibinatay ni Lenin ang kanyang paninindigan direkta kay Marx. Matapos tukuyin na ang may-ari ng lupa ay sadyang labis na tao sa kapitalistang produksyon, na ang layunin ng huli ay "lubusang nasagot" kung ang lupa ay pag-aari ng estado, sinabi ni Marx: "Iyan ang dahilan na sa teorya ang radikal na burgesya ay dumatal sa pagtakwil sa pribadong lupang pag-aari... Sa praktika, gayunman, dahil sa ang mga atake sa isang anyo ng pag-aari, ang pribadong pag-aari kaugnay sa kalagayan ng paggawa, ay magiging napakamapanganib sa iba pang anyo. Bukod dito, ikinalat ng burgesya ang teritoryo nito.

According to Lenin, Marx does not mention the undeveloped stage of capitalism in agriculture as an obstacle to the achievement of nationalization. What he mentions are two obstacles which speak much more strongly in favor of the idea of achieving nationalization in the epoch of bourgeois revolution.

Ayon kay Lenin, hindi binanggit ni Marx ang di pa maunlad na yugto ng kapitalismo sa agrikultura bilang balakid sa tagumpay ng pagsasabansa. Ang nabanggit niya ay dalawang sagka na matapang na nagsasalita pabor sa diwang matatamo ang pagsasabansa sa panahon ng rebolusyong burgis.

Lenin interpreted Marx' "two obstacles" to nationalization. First obstacle: the radical bourgeoisie lacks the courage to attack private landed property owing to the danger of a socialist attack on all private property. Second obstacle: By the bourgeoisie having "territorialized himself", what Marx has in mind is that the bourgeois mode of production has already entrenched itself in private landed property.

Ipinaliwanag ni Lenin ang "dalawang sagka" ni Marx sa pagsasabansa. Unang sagka: may kakulangan ang radikal na burgesya sa tapang na atakehin ang pribadong lupang pag-aari dahil sa panganib ng sosyalistang atake sa lahat ng pribadong pag-aari. Ikalawang sagka: sa "pagkakalat ng teritoryo" ng mismong burgesya, nasa isip ni Marx na ang moda ng produksyon ng burgis ay nakatimo na mismo sa pribadong lupang pag-aari.

According to Lenin: "When the bourgeoisie, as a class, has already become bound up with landed property on a broad, predominating scale, has already 'territorialized itself', 'settled on the land', fully subordinated landed property to itself, then a genuine social movement of the bourgeoisie in favor of nationalization is impossible. It is impossible for the simple reason that no class ever goes against itself."

Ayon kay Lenin: "Pag ang burgesya, bilang uri, ay gumapos na salupang pag-aari sa malawak, nangingibabaw na sukat, ay 'kinakat na ang mismong teritoryo', 'pumirmi sa lupa', lubusang pumapangalawang lupang pag-aari mismo, pagkatapos noon, ang isang tunay na panlipunang kilusan ng burgesya pabor ng pagsasabansa ay imposible. Imposible dahil sa simplengdahilang walang uri ang uupak sa kanyang sarili."

These two obstacles are removable only, according to Lenin, "in the epoch of rising and not of declining capitalism, in the epoch of the bourgeois revolution, and not on the eve of the socialist revolution. The view that nationalization is feasible only at a high stage of development of capitalism cannot be called Marxist... The 'radical bourgeoisie' cannot be courageous in the epoch of strongly developed capitalism... In the epoch of bourgeois revolution, however, the objective conditions compel the 'radical bourgeoisie' to be courageous; for, in solving historical problems of the given period, the bourgeoisie, as a class cannot yet fear the proletarian revolution. In the epoch of bourgeois revolution the bourgeoisie has not yet territorialized itself: landownership is still too much steeped in feudalism in such an epoch. The phenomenon of the mass of the bourgeois farmers fighting against the principal forms of landownership and therefore arriving at the practical achievement of the complete bourgeois 'liberation of the land, i.e., nationalization, becomes possible."

Matatanggal lang ang dalawang sagkang ito, ayon kay Lenin, "sa panahon ng pag-angat hindi ng pagdausdos ng kapitalismo, sa panahon ng burgis na rebolusyon, at hindi sa bisperas ng sosyalistang rebolusyon. Ang pananaw na ang pagsasabansa ay magagawa lamang sa isang mataas na yugto ng pag-unlad ng kapitalismo ay hindi maaaring matawag na Marxista... Ang 'radikal na burgesya' ay hindi maaaring tumapang sa panahon ng malakas na kapitalistang pag-unlad... Sa panahon ng burgis na rebolusyon, gayunman, pinwersa ng obhetibong kondisyon ang 'radikal na burgesya' na tumapang; upang, sa paglutas ng makasaysayang suliranin sa isang takdang panahon, hindi pa katatakutan ng burgesya, bilang uri, ang proletaryadong rebolusyon. Sa panahon ng burgis na rebolusyon, hindi pa naikakalat ng burgesya ang sarili nitong teritoryo: ang pag-aari ng lupa ay napakatarik sa pyudalismo sa panahong gaya noon. Ang palatandaan ng masa ng burgis na magsasakang nakikibaka laban sa pangunahing anyo ng pag-aari ng lupa at samakatwid ay dumatal sa praktikal na pagtatami ng kumpletong burgis na 'pagpapalaya ng lupa', ibig sabihin, pagsasabansa, ay nagiging posible."

If nationalization is regarded as a measure most likely to be achieved in the epoch of bourgeois revolution, does it mean that nationalization will probably be a transition to division of the land as private property?

Kung itinuturing ang pagsasabansa bilang paraang siyang matatamo sa panahon ng rebolusyong burgis, nangangahulugan ba itong ang pagsasabansa ay magiging transisyon sa pagkakahati ng lupain bilang pribadong pag-aari?

Lenin admits that nationalization may turn out to be a mere transition to division. The farmers who have adapted themselves, who have renovated the whole system of landownership, may demand that the new agrarian system be consolidated, i.e., that the holdings they have rented from the state be converted into their property. The circumstances under which the new farmers' demand for division of the land cannot be predicted with accuracy. But capitalist developments after the bourgeois revolution will inevitably give rise to such circumstances.

Inamin ni Lenin na ang pagsasabansa ay maaaring maging isa lang transisyon sa pagkakahati. Ang mga magbubukid na mismong umangkop, na nag-ayos sa buong sistema ng pag-aari ng lupa, ay maaaring humiling na isang bagong sistemang agraryo ay mapagtibay, ibig sabihin, na ang mga ari-ariang inuupahan nila mula sa estado ay maaaring baguhin para maging pag-aari nila. Ang mga pangyayari kung saan ang kahilingan ng mga bagong magbubukid para sa pagkakahati ng mga lupain ay hindi mahuhulaan ng wasto. Ngunit ang kapitalistang pag-unlad pagkatapos ng rebolusyong burgis ay hindi maiiwasang tumungo sa ganoong pangyayari.

In the light of this possible development, the fundamental question is: how will this affect the proletarian agrarian program, what will be the attitude of the workers' party towards the possible demand of the new farmers for the division of the land?

Sa kalinawan ng posibleng pagsulong na ito, ang batayang katanungan ay: paano maaapektuhan nito ang proletaryadong programang agraryo, ano dapat ang asal ng partido ng manggagawa hinggil sa posibleng pangangailangan ng mga bagong magbubukid para sa paghahahati ng mga lupain?

To this question, Lenin gave a very definite reply: "The proletariat can and must support the militant bourgeoisie when the latter wages a really revolutionary struggle against feudalism. But it is not for the proletariat to support the bourgeoisie when the latter is becoming quiescent. If it is certain that a victorious bourgeois revolution in Russia is impossible without the nationalization of the land, then it is still more certain that a subsequent turn towards the division of the land is impossible without a certain amount of 'restoration', without the peasantry (or, rather, from the point of view of the presumed relations: farmers) turning towards counterrevolution. The proletariat will uphold the revolutionary traditions against all such strivings and will not assist them."

Sa usaping ito, nagbigay si Lenin ng isang malinaw na sagot: "Kaya at dapat suportahan ng proletaryado ang militanteng burgesya kung ito'y naglunsad ng tunay na rebolusyonaryong pakikibaka laban sa pyudalismo. Ngunit hindi para sa proletaryado na suportahan ang burgesya kung ito'y nagiging walang kibo. Kung nakatitiyak na ang matagumpay na rebolusyong burgis sa Rusya ay imposible nang walang pagsasabansa ng mga lupain, kung gayon mas tiyak na ang kasunod nitong paghahati ng mga lupain ay imposible kung walang tiyak na dami ng 'restorasyon', ng wala ang mga magsasaka (o kaya naman sa punto de bista ng inaakalang ugnayan: magbubukid) na tumungo sa kontrarebolusyon. Paninindigan ng proletaryado ang tradisyong rebolusyonaryo laban sa lahat ng pagsisikap na ito at hindi sila tutulungan."

In the event of the new farmer class turning towards division of the land, Lenin insisted that it would be a great mistake to think that "nationalization would be a transient phenomenon of no serious significance. In any case, it would have tremendous material and moral significance."

Pag nangyaring ang bagong uri ng magsasaka ay tumungo sa pagkakahati ng lupa, iginiit ni Lenin na malaking kamaliang isiping "ang pagsasabansa ay magiging panandaliang palatandaang lubhang walang kabuluhan. Sa anumang kaso, ito ay may matinding materyal at moral na kabuluhan."

Material significance, in that nothing is capable of so thoroughly sweeping away the survivals of medievalism in Russia, of so thoroughly renovating the rural districts, of so rapidly promoting agricultural progress, as nationalization. Lenin stressed: "Any other solution to the agrarian question in the revolution would create less favorable starting points for further economic development."

Ang materyal na kabuluhan, kung saan walang maykakayahang pawiing ganap ang pag-iral ng medyebalismo sa Rusya, ng lubusang kumpunihin ang mga distrito sa kanayunan, ng agarang pagpapalaganap ng kaunlarang agrikultural, bilang pagsasabansa. Binigyang-diin ni Lenin: "Ang iba pang solusyon hinggil sa usaping agraryo sa rebolusyon ay magbibigay ng kaunti lang na paborableng panimulang punto para sa karagdagang pang-ekonomyang pagsulong."

The moral significance of nationalization in the revolutionary epoch is that the proletariat helps to strike a blow at "one form of private property." Lenin stressed: "The proletariat stands for the most consistent and most determined bourgeois revolution and the most favorable conditions for capitalist development, thereby most effectively counteracting all half-heartedness, flabbiness, spinelessness and passivity -- qualities which the bourgeoisie cannot help displaying."

Ang moral na kahalagahan ng pagsasabansa ng panahong rebolusyonaryo ay yaong pagtulong ng proletaryado na umupak ng isang bira sa "isang anyo ng pribadong pag-aari." Binigyang-diin ni Lenin: "Sumasagisag ang proletaryado para sa pinakapalagian at pinakadeterminadong rebolusyong burgis at sa pinakapaborableng kalagayan para sa kapitalistang pag-unlad, sa ganyang paraan napaka-epektibong masusugpo ang lahat ng kawalang-malasakit, kalambutan, kawalang-gulugod at pagkapasibo - mga katangiang hindi maipakita ng burgesya."

A most thorough sweeping away of all the survivals of feudalism, a most consistent and most determined agrarian revolution of the peasant-type -- this is the meaning of the slogan for the nationalization of all the land. Hence, the nationalization slogan, the agrarian struggle, is inseparably connected with the political revolution.

Isang todo-todong pagwalis palayo ng lahat ng nabubuhay sa pyudalismo, na pinakapalagian at pinakadeterminadong rebolusyong agraryo ng tipong magsasaka - ito ang kahulugan ng islogan para sa pagsasabansa ng lupa. Kaya, ang islogang pagsasabansa, ang pakikibakang agraryo, na di mapapaghiwalay ang pagkakaugnay sa rebolusyong pulitikal.

This peasant agrarian revolution, this nationalization of the land involves the confiscation of the landlord estates, i.e., the taking of the land without compensation. According to Lenin: "The peasantry cannot carry out an agrarian revolution without abolishing the old regime, the standing army and the bureaucracy, because all these are the most reliable mainstays of landlordism, bound to it by thousand of ties." For the peasantry to take all the land, all political power has to be taken as well. Hence, the inseparable connection of Lenin's slogan for the "nationalization of the land" with the slogan for a "republic". The former is impossible apart form the latter. Unless the peasants go the whole way in politics, it is of no use thinking seriously of confiscating the landlords' land.

Ang rebolusyong agraryong ito ng magsasaka, kasama sa pagsasabansang ito ng lupa ang kumpiskasyon ng estado ng panginoong maylupa, na, ang pagkuha ng lupa ng walang kumpensasyon. Ayon kay Lenin: "Hindi maisasagawa ng magsasaka ang rebolusyong agraryo nang hindi pinapawi ang lumang rehimen, ang nakatayong hukbo at ang burukrasya, dahil lahat ng ito ang pinakamaaasahang sandigan ng pagkapanginoong maylupa, na itinali rito ng libu-libong ugnayan." Para maagaw ng mga magsasaka lahat ng lupa, dapat maagaw din lahat ng kapangyarihang pampulitika. Kaya, ang di mapaghihiwalay na ugnayan ng islogan ni Lenin para sa "pagsasabansa ng lupa" sa islogan para sa "republika". Ang una'y imposible bukod sa huli. Kung hindi buong pusong aankas sa pulitika ang mga magsasaka, sayang lang na seryosong isipin ang pagkumpiska ng lupa ng mga panginoon.

According to Lenin: "The Party explains that the best method of taking possession of the land in bourgeois society is by abolishing private ownership of land, nationalizing the land, and transferring to the state, and that such a measure can neither be carried out nor bear real fruit without complete democratization not only of local institutions, but of the whole structure of the state, including the establishment of a republic, the abolition of the standing army, election of officials by the people, etc."

Ayon kay Lenin: "Ipinaliliwanag ng Partido na ang pinakamagandang paraan ng pag-agaw ng lupa sa lipunang burgis ay sa pamamagitan ng pagpawi sa pribadong pag-aari ng lupa, pagsasabansa ng lupa, at paglipat nito sa estado, at ang ganitong paraan ay di maaaring maisagawa ni magdala ng tunay na bunga ng walang ganap na demokratisasyon hindi lamang ng mga lokal na institusyon, kundi ng buong istruktura ng estado, kasama na ang pagtatatag ng republika, ang pagpawi ng nakatayong hukbo, paghalal ng mga opisyal ng bayan, atbp."

The nationalization of the land, the victory of the peasant revolution can only come about with the conquest of power of the peasantry, and this conquest of power of the peasantry can only come about under the leadership of the proletariat. Why is it that a peasant revolution in a bourgeois country is possible only and can only be victorious under the leadership of the proletariat? According to Lenin: "... since commodity production does not unite or centralize the peasants, but disintegrates and disunites them, a peasant revolution in a bourgeois country is possible only under the leadership of the proletariat..."

Ang pagsasabansa ng lupa, ang tagumpay ng rebolusyong magsasaka ay mangyayari lamang sa pamamagitan ng pag-agaw ng proletaryado ng kapangyarihan, at ang pag-agaw na ito ng proletaryado ng kapangyarihan ay mangyayari lamang sa ilalim ng pamumuno ng proletaryado. Bakit ba ang rebolusyong magsasaka sa burgis na bansa ay posible lamang at maaari lang maging matagumpay sa ilalim ng pamumuno ng proletaryado? Ayon kay Lenin: "... yayamang hindi pinagkakaisa o isinesentro ng produksyon ng kalakal ng mga magsasaka, kundi nilalansag at pinaghihiwa-hiwalay sila, ang rebolusyon ng magsasaka sa burgis na bansa ay mangyayari lamang sa ilalim ng pamumuno ng proletaryado.

Hence, Lenin defines the victory of the peasant revolution, the victory of the bourgeois democratic revolution in Russia as the revolutionary-democratic dictatorship of the proletariat and the peasantry. According to Lenin: "The Bolsheviks from the outset defined the general and the basic class conditions for the victory of this revolution as the democratic dictatorship of the proletariat and the peasantry." This is what is meant by Lenin by the decisive victory of the democratic revolution.

Samakatwid, ipinaliwanag ni Lenin ang tagumpay ng rebolusyong magsasaka, ang tagumpay ng burgis demokratikong rebolusyon sa Rusya bilang rebolusyonaryo-demokratikong diktadura ng proletaryado at ng magsasaka. Ayon kay Lenin: "Ang mga Bolsheviks mula sa umpisa pa lang ay tinukoy na ang pangkalahatan at batayang kalagayan ng uri para sa tagumpay ng rebolusyong ito bilang diktadurya ng proletaryado at ng magsasaka. Ito ang ibig sabihin ni Lenin sa mapagpasyang tagumpay ng demokratikong rebolusyon.